Atopowe zapalenie skóry u psa, czyli jedna z najczęstszych chorób dermatologicznych

Atopowe zapalenie skóry (AZS) u psów jest definiowane jako przewlekła, alergiczna, zapalno-świądowa choroba skóry uwarunkowana genetycznie, w której dochodzi do reakcji nadwrażliwości w stosunku do antygenów (alergenów) środowiskowych i/lub pokarmowych. Aby doszło do wystąpienia reakcji nadwrażliwości u psa na dane alergeny środowiskowe i/lub pokarmowe zwierzę musi przejść fazę uczulania, która najczęściej ma miejsce w wieku szczenięcym. Dlatego najczęściej spotykamy się z tą jednostką chorobową w wieku 1-3 lat. Czasami jednak zdarzają się odstępstwa od reguły i chorują psy poniżej roku lub powyżej 6 lat.

Jakie są obawy AZS?

Początkowo podczas ostrej fazy atopii pojawiają się rumień i uporczywy świąd (żucie, drapanie, ocieranie, wygryzanie, nadmierne wylizywanie) powodując niejednolite lub nieregularne zaczerwienienie, obrzęk skóry oraz utratę włosów. W następstwie uszkodzenia naskórka najczęściej dochodzi do wtórnych infekcji bakteryjnych i grzybiczych, które potęgują swędzenie.
Nieleczona lub źle leczona ostra faza atopii przechodzi w proces przewlekły.
Skóra w tym miejscu jest szorstka, pogrubiona, ciemniejsza i często bezwłosa. Obserwujemy również tłusty łojotok i przykry zapach, który jest efektem wtórnych infekcji. W przebiegu AZS mamy do czynienia z typową lokalizacją zmian. Najczęściej obserwujemy wykwity skórne w okolicy twarzowej głowy (oczy, wargi, broda), małżowin usznych, pach, pachwin, kończyn (stawy skokowe, nadgarstki, przestrzenie międzypalcowe), odbytu.

Symptomy atopowego zapalenia skóry mogą występować równie silnie przez cały rok lub zmieniać się okresowo. Najczęściej jednak mają charakter sezonowy. Dzieje się tak, ponieważ pies jest bardziej narażony na kontakt z alergenami środowiskowymi w określonych porach roku. Wiosną budzi się do życia natura i pojawiają się pyłki kwiatów, krzewów, drzew np. dębu, topoli czy wierzby. Latem głównym alergenem są trawy. Jesienią, ze względu na zwiększoną wilgoć, może dojść do reakcji nadwrażliwości na antygeny pleśni i grzybów. Zimą spędzamy więcej czasu w domu, więc winowajcami będą roztocza kurzu domowego czy roztocza magazynowe. Należy pamiętać, że niestety często występuje uczulenie na mieszankę różnych alergenów. Rzadko spotyka się reakcja nadwrażliwości tylko na pojedynczą grupę. W przypadku atopowego zapalenia skóry wywołanego przez alergeny pokarmowe, objawy nie zależą od pory roku.

Jak zdiagnozować atopowe zapalenie skóry?

Atopia wykazuje objawy podobne do alergii pokarmowej i wielu innych chorób wynikających z nadwrażliwości na alergeny, dlatego w diagnozie niezbędna jest współpraca lekarza weterynarii i właściciela zwierzęcia. To osoba, która mieszka z pupilem na co dzień odpowiedzialna jest za pilną obserwację czworonoga. Właściciel powinien zaobserwować, w jakich momentach objawy się nasilają, a jeśli choroba ma charakter sezonowy – ustalić czynnik, który może wzmagać symptomy atopii. Zanim dojdzie do ostatecznej diagnozy atopowego zapalenia skóry, lekarz weterynarii zapoznaje się z historią chorób czworonoga, aby móc wykluczyć inne powody generowania objawów.

Czy atopowe zapalenie skóry można leczyć?

Pies, który cierpi na uporczywe nawroty choroby może diametralnie zmienić swoje zachowanie względem ludzi i innych zwierząt znajdujących się bezpośrednio w jego otoczeniu. Bywa drażliwy i apatyczny, całą energię wkładając w próbach przyniesienia ulgi męczonej przez świąd skórze. Atopowe zapalenie trzeba leczyć. Leczenie może być celowane (odczulanie po wykonaniu testów alergicznych) i objawowe, terapia objawowa obejmuje leczenie ogólne i zwykle niedoceniane leczenie miejscowe.

Czy da się wyleczyć psa z atopowego zapalenia skóry?

Niestety, choroba ta towarzyszy zwierzakowi przez całe życie. Faza ostra i przewlekła przeplatają się wzajemnie i pacjent, niczym bumerang, wraca do gabinetu weterynaryjnego. Nie ma uniwersalnego schematu terapeutycznego dla każdego pacjenta z atopią, głównym wiążącym elementem powinna być dobra współpraca właściciela zwierzęcia z lekarzem weterynarii, polegająca na wykonywaniu w pełni wszystkich zaleceń lekarza prowadzącego i codziennej, dokładnej obserwacji pupila. Zaangażowanie i współpraca w tym wypadku to klucz do osiągnięcia sukcesu terapeutycznego.

Pies z atopią może żyć w komforcie, jeśli tylko będzie pod kontrolą lekarską.